Het hoe en waarom van de gang naar de Hoge Raad. De uitspraken van de Hoge Raad heten arresten. Er zijn twee soorten die afzonderlijk worden genummerd, namelijk civiele en strafrechtelijke arresten. In de strafrechtelijke serie heeft de Hoge Raad op 11 april 1995 het 100.000-ste arrest gewezen. Er vanuitgaande dat de Hoge Raad strafrecht-arresten produceert sinds 1838, betekent dit dat deze mijlpaal bereikt is na 156 jaar. Gelet op het aantal strafzaken van de afgelopen jaren zal de 200.000-ste al over ongeveer 25 jaar aan de beurt zijn.
Hoe het komt dat er zoveel verdachten in cassatie gaan? Wellicht om de volgende reden. Na zijn veroordeling kan de verdachte (meestal) in hoger beroep en daarna in cassatie. Resultaat daarvan is dat de eerste uitspraak niet onherroepelijk is, en dat de verdachte er dus ook nog niet aan vastzit. Zolang het hoger beroep en het cassatieberoep lopen, is er geen sprake van een strafblad, hoeft de boete niet betaald te worden, de straf niet uitgezeten enzovoort. Kosten al die procedures geld? Nee, in beginsel niet. In het strafrecht kan iedereen aan de slag zonder advocaat. Het instellen van beroep is een formaliteit, en daarna duurt het maanden, soms zelfs jaren voordat er weer iets gebeurt.In hoger beroep wordt de zaak opnieuw bekeken door een of meer andere rechters die de zaak in zijn geheel behandelen. Alleen als deze rechters het eens zijn, kunnen ze een hogere straf opleggen.
Daarin zit uiteraard een risico voor de verdachte. Van een beroep in cassatie wordt een verdachte nooit slechter; het geeft wel tijdwinst. Is de Hoge Raad het met de verdachte eens, dan wordt de uitspraak vernietigd en moet de zaak meestal behandeld worden door een ander gerechtshof of een andere rechtbank. De kans dat deze ook weer een voor de verdachte nadelige beslissing nemen is niet zo groot. Daarbij werkt de tijd vaak in het voordeel van de verdachte. Een belangrijk cassatieargument is dus tijdwinst, oftewel uitstel van executie.
juli 1995