Verpanding van intellectuele eigendomsrechten zoals domeinnamen?

Vrijwel iedereen is bekend met zekerheidsrechten. Zekerheidsrechten dienen ter zekerheid van een geldvordering. Het bekendste voorbeeld is het hypotheekrecht. De geldverstrekker (meestal een bank) leent geld aan een geldlener om een huis te kunnen kopen en bedingt tot zekerheid van de terugbetaling van de lening en rente een hypotheekrecht op het huis. Als de geldlener zijn financiële verplichtingen naar de geldverstrekker niet nakomt, kan deze het onderpand (het huis) openbaar laten verkopen en zich laten betalen uit de opbrengst. Bij onroerende goederen noemt men dit een hypotheekrecht, in alle andere gevallen een pandrecht.

Naast gebouwen is het ook mogelijk inboedel, machines, voorraden en zelfs vorderingen op anderen in pand te geven. Maar is er ook een grens? Kun je niet tastbare, ongrijpbare zaken verpanden? Gedacht kan worden aan intellectuele eigendomsrechten als domeinnamen, handelsnamen, merken, octrooien. Een korte blik in de kranten van alle dag laat zien dat de eigendom daarvan zeer waardevol kan zijn. Gelet daarop zou het handig zijn als zekerheidsrechten op deze intellectuele eigendomsrechten gevestigd kunnen worden. Helaas volgt uit de wet dat alleen in de wet benoemde rechten overdraagbaar en verpandbaar zijn. Dat betekent dat alle andere intellectuele eigendomsrechten niet als onderpand kunnen worden gebruikt. Denk hierbij bijvoorbeeld aan rechten op bedrijfsgeheimen of know how of rechten van organisatoren van sportevenementen. Laten we het iets dichter bij huis houden. Hoe zit het met domeinnamen?

Enerzijds is een domeinnaam niet veel meer dan een adres binnen het world-wide-web. Anderzijds zal een domeinnaam vaak overeenstemmen met een naam die ook als merk of als handelsnaam door een onderneming wordt gebruikt. Daarmee sluipt ook de overdraagbaarheid via de achterdeur naar binnen. De rechthebbende op dat merk of die handelsnaam zal in de meeste gevallen ook het gebruik van de domeinnaam kunnen controleren. In de praktijk levert een domeinnaam ook nauwelijks problemen op aangezien een recht op een domeinnaam in ieder geval (ook) is aan te merken als een vorderingsrecht op de domeinnaam-uitgevende instantie, in Nederland de SIDN (Stichting Internet Domeinregistratie Nederland). SIDN is verantwoordelijk voor het stabiel functioneren en de ontwikkeling van het .nl-domein op het internet. Naast de registratie en uitgifte van .nl-domeinnamen houdt dit in dat SIDN internetgebruikers wereldwijd in staat stelt op elk gewenst moment deze labels te gebruiken. Dat vorderingsrecht is overdraagbaar en daarmee verpandbaar. Er is dus vanuit een vermogensrechtelijk perspectief geen probleem voor wat betreft de verpandbaarheid van het recht op een domeinnaam.

Omdat er nog veel onduidelijkheid is over de juridische status van een domeinnaam, verdient het aanbeveling een verpanding van een domeinnaam mee te delen aan SIDN. Dit heeft als voordeel dat wanneer mededeling van de verpanding op de juiste wijze is geschied, SIDN slechts zal meewerken aan de overdracht en beëindiging van het abonnement van de verpande domeinnaam, indien SIDN daartoe ook toestemming van de pandhouder heeft verkregen. Indien en zolang SIDN niet op de hoogte is gesteld van de verpanding van (een deel van) een .nl-domeinnaam, kan en zal SIDN geen rekening houden met deze verpanding en is overdracht van de domeinnaam relatief snel en eenvoudig te regelen.

februari 2010