Europese burgers kunnen straks samen een zaak aanspannen tegen sjoemelende bedrijven

Europese consumenten die in grote groepen worden benadeeld door bijvoorbeeld sjoemelende autofabrikanten of multinationale data-dieven, moeten meer mogelijkheden krijgen om collectief verhaal te halen. Zulke class action-zaken zijn nu vooral een Amerikaans verschijnsel, maar de ­Europese Commissie heeft vandaag een Europese variant gepresenteerd.
Lees verder na de advertentie

“In een wereld waarin grote bedrijven sterker staan dan individuele consumenten moeten wij de strijd gelijker maken”, zei Eurocommissaris ­Vera Jourová van justitie en consumentenzaken. “Groepsvorderingen naar Europees model zijn vooral goed voor de consument, niet voor advocatenkantoren. Met strengere sancties die worden gekoppeld aan de jaarlijkse omzet van een onderneming, krijgen consumentenautoriteiten eindelijk de middelen om malafide ondernemingen tot de orde te roepen. Valsspelers moeten boeten.”

Het voorstel is vooral ingegeven door het dieselschandaal. Om de tuin geleide Volkswagenkopers hadden in de EU nauwelijks juridische middelen om schadevergoeding of andere vormen van compensatie af te dwingen. In de Verenigde Staten moest Volkswagen miljardenboetes ophoesten, maar in Europa kwam de Duitse automaker goed weg.

De Europese Commissie onderstreept dat de voorgestelde groepsvorderingen een heel ander karakter zullen hebben dan de Amerikaanse, waar zulke rechtszaken vooral goudmijnen zijn voor advocatenkantoren. “Dit gaat over meer eerlijkheid, niet over meer advocaten, al heb ik niets tegen advocaten”, aldus Jourová.

Alleen erkende consumenten- of andere maatschappelijke organisaties zonder zakelijke belangen mogen collectieve claims indienen. Die moeten ook EU-brede erkenning krijgen, zodat rechtszaken grensoverschrijdend kunnen zijn.

Nu zijn er tussen EU-landen nog grote verschillen in de mogelijkheden van een collectieve rechtsgang. Het commissievoorstel, waarover de komende maanden wordt onderhandeld door de lidstaten en het Europees Parlement, moet deze praktijk meer gelijk trekken. De claims kunnen gericht zijn tegen bedrijven in de financiële sector, transport, energie, telecommunicatie, gezondheidszorg en de milieu-sector.

Genoegdoening door het bedrijf dat de wet heeft overtreden, hoeft niet per se plaats te vinden via schadevergoeding voor de hele groep gedupeerden, maar kan ook bestaan uit reparatie, vervanging, prijsverlaging, restitutie of contractbeëindiging.

In Nederland heeft de Consumentenbond verheugd gereageerd op het voorstel van de Europese Commissie. “Wij knokken hier al bijna dertig jaar voor”, aldus een woordvoerder tegen persbureau ANP.

Ook in het Europees Parlement klinken de eerste positieve reacties. “Voorbeelden zoals dieselgate, vlucht-annuleringen door Ryanair en misbruik van Facebook-gegevens laten zien hoe hard het nodig is om de positie van consumenten te versterken tegenover bedrijven die zich misdragen”, zei Bas Eickhout (GroenLinks).

De Europese ondernemersorganisatie BusinessEurope is kritischer. “EU-burgers genieten al de efficiëntste en sterkste consumentenbescherming ter wereld.”

Bevatten vissticks in Oost-Europa minder vis dan dezelfde (merk)producten in West-Europa? Zit er daar ook minder cacao in de chocopasta? De Europese Commissie neemt de klachten over dergelijke kwaliteitsverschillen serieus. In het brede pakket consumentenvoorstellen dat de commissie gisteren presenteerde, wordt het fabrikanten expliciet verboden dubbele productstandaarden te hanteren als dezelfde naam wordt gebruikt.

De berichten over de mogelijk inferieure producten die oostelijke EU-consumenten in de maag gesplitst zouden krijgen, zetten de toch al gespannen verhoudingen tussen Oost en West in Brussel vorig jaar op scherp. De precieze omvang van het probleem is onbekend. De commissie zet daarom dit jaar een testpanel op voor grondig vergelijkend warenonderzoek.

Bron: Trouw